Dani evropske baštine u Crnoj Gori

Crna Gora se i 2025. godine uključuje u obilježavanje međunarodne manifestacije Dani evropske baštine, organizovane pod pokroviteljstvom Ministarstva kulture i medija, a u saradnji sa Savjetom Evrope i Evropskom komisijom. Dane evropske baštine širom Evrope obilježavaju potpisnice Evropske konvencije o kulturi, sa ciljem naglašavanja značaja kulturne baštine i motivisanja lokalnih zajednica da se aktivno uključe u njenu zaštitu i očuvanje. Ovogodišnja tema „Arhitektonska baština: prozor u prošlost, vrata za budućnost“, odabrana na pan evropskom nivou, stavlja fokus na nepokretnu kulturnu baštinu, počev od istorijskih zdanja do objekata savremene arhitekture. U tom kontekstu, u periodu od 23. do 30. septembra 2025. godine, planirano je održavanje oko 30 programa u 15 opština, kojima se promoviše raznolikost i značaj arhitektonske baštine Crne Gore, sa posebnim fokusom na sakralnu arhitekturu, arhitekturu XX i XXI vijeka, tradicionalnu arhitekturu lokalnog karaktera, ali i na objekte, spomenike i lokacije memorijalnog karaktera.

Tradicionalno, svi programi će biti besplatni i otvoreni za posjetioce svih starosnih dobi. Nacionalne i lokalne ustanove kulture, opštine i škole organizovaće izložbe, radionice, promocije knjiga, prezentacije filmova, ali i specijalizovane programe namijenjene djeci školskog uzrasta. Posjetioci će imati priliku da se upoznaju sa objektima savremene arhitekture iz Andrijevice, Plava, Gusinja, Pljevalja i Rožaja. Učenici osnovnih škola iz Budve i Ulcinja učestvovaće u edukativnim radionicama na kojima će biti predstavljena kulturna dobra od lokalnog znacaja. Dio programa podrazumijevaće i prekograničnu saradnju kroz prezentaciju kulturnih dobara Crne Gore i susjednih država, dok će jedan broj posjetilaca imati mogućnost da se upozna sa tradiconalnim načinom gradnje, ali i savremenom digitalnom prezentacijom zakonom zaštićenih kulturnih dobara. Jedan segmenat programa posvećen je dokumentarnom i  dječijem, amaterskom filmu, dok će dio programa biti posebno prilagođen za osobe sa oštećenjem vida. 

Ovogodišnje obilježavanje Dana evropske baštine realizuje se u Andrijevici, Budvi, Bijelom Polju, Baru, Cetinju, Gusinju, Herceg Novom, Podgorici, Pljevljima, Plavu, Kotoru, Rožajama, Tivtu, Tuzima i Ulcinju. 

European Heritage Days in Montenegro 

In 2025, Montenegro will once again take part in the international celebration of the European Heritage Days, organized under the auspices of the Ministry of Culture and Media, and in cooperation with the Council of Europe and the European Commission. The European Heritage Days are celebrated across Europe by the signatories of the European Cultural Convention, with the aim of highlighting the importance of cultural heritage and encouraging local communities to actively engage in its protection and preservation.

This year’s theme, “Architectural Heritage: Window to the Past, Doors to the Future”, chosen at the pan-European level, focuses on immovable cultural heritage, ranging from historical buildings to facilities of contemporary architecture. In this context, between September 23 and 30, 2025, approximately 30 events will be held in 15 municipalities, promoting the diversity and significance of Montenegro’s architectural heritage. Special emphasis will be placed on sacral architecture, contemporary architecture of the 20th and 21st centuries, traditional local architecture, as well as memorial sites, monuments, and locations.

Traditionally, all programs will be free of charge and opened to visitors of all ages. National and local cultural institutions, municipalities, and schools will organize exhibitions, workshops, book promotions, film presentations, as well as special programs for school children. Visitors will have the opportunity to explore examples of contemporary architecture in Andrijevica, Plav, Gusinje, Pljevlja, and Rožaje. Elementary school students from Budva and Ulcinj will take part in educational workshops showcasing protected cultural properties, with local significance.

Part of the program will also include cross-border cooperation, through the presentation of cultural heritage from Montenegro and neighboring countries. Some visitors will have the opportunity to learn about traditional construction techniques, as well as modern digital presentations of legally protected cultural properties. A segment of the program is dedicated to documentary and children’s amateur films, while a portion will be specially adapted for people with visual impairments.

This year’s European Heritage Days will be celebrated in the following municipalities: Andrijevica, Budva, Bijelo Polje, Bar, Cetinje, Gusinje, Herceg Novi, Podgorica, Pljevlja, Plav, Kotor, Rožaje, Tivat, Tuzi and Ulcinj.