Historie
Tegenwoordig denken we bij het woord kalk aan essentiële voedingsstoffen, maar kalk wordt al eeuwenlang op vele manieren gebruikt.
Waarschijnlijk hebben de Romeinen het gebruik van kalk in Nederland geïntroduceerd. Daarna raakte kalk in de vergetelheid. In de vroege middeleeuwen werd tras gebruikt, een bindmiddel gemaakt van gemalen tufsteen. Pas in de 13e eeuw werd kalk weer gebruikt in Nederland, voornamelijk voor metsel- en pleistermortels.
Aan het eind van de 16e eeuw ontwikkelden de Nederlandse steden zich in een hoog tempo. Houten huizen maakten plaats voor bakstenen huizen. Voor het pleisteren en metselen van deze bakstenen huizen was kalk nodig, waardoor de vraag naar kalk steeg. Dit resulteerde in de bouw van vele kalkovens door heel Nederland. In de 19e eeuw kwam de vraag naar kalk vooral vanuit de landbouw en industrie. Hierdoor werd de vraag naar kalk ineens een stuk groter dan het aanbod, dus werd kalk geïmporteerd vanuit bijvoorbeeld de Belgische Maasvallei met zijn kalksteenrijke bodem.
Na de uitvinding van cement werd in de 20e eeuw de functie van kalk als bindmiddel overbodig. De komst van cement betekende het einde voor de kalkindustrie en deze verdween in Nederland. Het overgrote deel van de kalkconsumptie wordt tegenwoordig geïmporteerd. Kalk wordt nog sporadisch toegepast wanneer de situatie dit vereist, bijvoorbeeld bij restauraties van historische gebouwen.
De oudste kalkovens waren kleine,ronde ovens gebouwd van steen of klei. Deze ovens werden gestookt met hout of turf en hadden een beperkte capaciteit. Later werden de kalkovens groter en werden ze vaak gebouwd van baksteen. In de 19e eeuw verrezen in veel landen grote kalkovens, gestookt met steenkool. Tegenwoordig zijn er nog maar weinig kalkovens in bedrijf, maar sommige zijn bewaard gebleven als industrieel erfgoed en hebben nu een functie als museum of evenementenlocatie.
De kalkindustrie is historisch gezien een belangrijke industrie geweest in de provincie Groningen. Er zijn verschillende kalkovens te vinden in de regio, onder andere in Appingedam. De kalkoven van Appingedam is de enige in de provincie Groningen die nog in originele staat verkeert. Daarom vertegenwoordigt deze kalkoven belangrijk industrieel erfgoed en heeft het de status van een Rijksmonument gekregen.
Per schip werden schelpen uit de Waddenzee naar de kalkoven van Appingedam gebracht. De kalkovens waren naast de steenbakkerijen belangrijk voor de regio; zij droegen bij aan de groei van plaatsen als Groningen, Appingedam en Delfzijl. Een enkele kalkoven kreeg een nieuwe bestemming, zoals die bij Garmerwolde, die nu een woonhuis is. In Zoutkamp betreurden ze de sloop van de oude kalkoven en is hier enkele jaren geleden een nieuwe gebouwd. Op de kaart hiernaast is te zien waar in de provincie Groningen kalkovens hebben gestaan.

Address
Dijkhuizenweg 28, Appingedam