In Barger-Compascuum ligt een bijzondere begraafplaats: het Hoogveenkerkhof. Deze begraafplaats is uniek in Nederland. Het is de enige plek waar mensen nog echt in het hoogveen begraven liggen. Andere veenkerkhoven zijn vaak afgegraven of verdwenen. Het Hoogveenkerkhof bestaat al sinds 1876. In dat jaar werd het kerkhof aangelegd op een stuk hoogveen, ten oosten van het toenmalige dorp. Het dorp zelf was nog maar net ontstaan. In de jaren daarvoor waren mensen uit Duitsland en andere delen van Nederland naar dit gebied gekomen om zich er te vestigen. Het was een moeilijk gebied: nat, moerassig en afgelegen. Maar het veen bood mogelijkheden. Er kon turf worden gestoken en boekweit verbouwd. De meeste mensen in het dorp waren katholiek. In 1873 werd er een katholieke parochie opgericht: de St. Josephparochie. De eerste pastoor, Theodorus de Klaver, hield op 20 april 1873 de eerste mis in een houten schuur. Drie jaar later kwam er dus ook een begraafplaats. De eerste begrafenis was die van een negenjarig jongetje: Johan Bernard Frans Gebbeken. In de jaren die volgden werden meer dan duizend mensen op het kerkhof begraven. De meeste begravingen vonden plaats in de eerste dertig jaar. Veel graven zijn van kinderen. Dat komt doordat de leefomstandigheden toen zwaar waren, en ziektes vaak dodelijk afliepen. De grafstenen en kruisen op het kerkhof vertellen het verhaal van het dorp. Veel graven zijn gemarkeerd met gietijzeren kruisen uit Duitsland. Soms staan er teksten op in het Duits. In 1943 kwam er een nieuw kerkhof in het dorp. Vanaf dat moment raakte het Hoogveenkerkhof in onbruik. Een deel van de oude begraafplaats werd zelfs afgegraven. Van de meer dan duizend graven zijn er nog ongeveer zestig over. Het kerkhof raakte langzaam in de vergetelheid. Het kwam onder beheer van het Veenpark, dat het later weer teruggaf aan het dorp. Gelukkig werd tussen 2010 en 2012 een grote restauratie uitgevoerd. De gemeente en de provincie gaven toen subsidie. Daarmee kon het kerkhof worden hersteld in oorspronkelijke staat. Ook werd een schuur gebouwd met een kleine tentoonstelling over de geschiedenis van het kerkhof. Na de restauratie van 2010–2012 is het kerkhof weer goed bereikbaar. Er is een brug gebouwd over de sloot tussen het oude en nieuwe kerkhof. Er zijn paden aangelegd en een informatiepaneel geplaatst. Ook is veel groen verwijderd, zodat de grafmonumenten weer zichtbaar zijn. De stichting probeert het kerkhof zoveel mogelijk in de oorspronkelijke staat te houden. Dat betekent: eenvoudige paden, veel gietijzeren kruisen en een rustige, natuurlijke sfeer. Er is bewust gekozen voor materialen die passen bij het verleden van de plek. De Stichting Behoud Hoogveenkerkhof werd opgericht in 2012. De doelen van de stichting zijn duidelijk: het kerkhof behouden, toegankelijk maken voor het publiek en zorgen voor goed onderhoud. In 2025 is het Hoogveenkerkhof aangewezen als gemeentelijk monument. Dit is het eerst groene monument dat door de gemeente is aangewezen.

Address
De Stikker 1, Barger-Compascuum