De Sociëteit is geopend ter bezichtiging waarbij men uitleg kan krijgen over het gebouw en de Sociëteit als vereniging. Eventueel zijn in overleg enkele tafels beschikbaar voor andere organisaties. De “Sociëteit Tot Nut ende Vermaeck”, werd opgericht in 1788, toen nog als herensociëteit. Bij de oprichting stelde de vereniging zich tot doel “om het gezellig verkeer te bevorderen en de samenleving onder de leden te veraangenamen”. Tegenwoordig wil de Sociëteit haar leden gelegenheid geven tot ontwikkeling, gezellig verkeer en gepaste ontspanning.” Cultuur, muziek en lezingen vallen onder het kopje ‘Nut.’ Onder ‘Vermaeck’ vallen biljarten, kaarten, darten, de fotoclub en de mogelijkheden tot ontmoeting van andere leden. In 1841 kocht de Sociëteit het “Kasteeltje” voor een bedrag van fl. 4.000,- waarmee de vereniging voor het eerst een eigen gebouw kreeg. In 1876 werd het gebouw afgebroken en geheel opnieuw opgetrokken voor een bedrag van fl. 7573,12. De gevelsteen aan de voorgevel van het huidige gebouw herinnert aan de eerste steenlegging. Tijdens de Tweede Wereldoorlog is de Sociëteit van 1942 tot 1946 gevorderd voor evacués uit de kuststreek. Omdat het gebouw van tijd tot tijd aan een renovatie toe was, waarvoor geen financiën beschikbaar waren, werd stukje bij beetje de mooie grote tuin verkocht. Na een ingrijpende grote renovatie in 1979 volgde de laatste bouwkundige aanpassing van de hal en bovenzaal in 2001. Sociëteitsgebouw bevindt zich in de oostelijke hoek van het oude centrum van Grave. Het betreft een langgerekt, vrijstaand, eclectisch bouwwerk uit 1876. In 1978 is het pand gerestaureerd. De achtergelegen tuin is enkele jaren later voor het grootste deel bebouwd. Het pand (zonder de restanten van de tuin) is gelegen binnen het beschermde stadsgezicht van Grave. Het tweelaags gebouw heeft een rechthoekige plattegrond en wordt gedekt door een schilddak met oud Hollandse pannen. De symmetrisch opgezette voorgevel met middenrisaliet en hoeklisenen heeft zeven vensterassen. De begane grond is in blokverband gepleisterd en wordt afgesloten met een geprofileerde cordonlijst: de beletage is in handvorm baksteen opgetrokken en wordt bekroond door een gestuct fries met een geprofileerde, ter hoogte van risaliet en lisenen door consoles ondersteunde, houten blokgoot. In de risaliet is op de begane grond een getoogde paneelvleugeldeur met gietijzeren roosters en handgrepen opgenomen. Op de etage worden een tweetal gekoppelde T-vensters met gestucte, geprofileerde omlijsting en een kuif, door een segmentboognis omvat. Er boven is op het fries de tekst: 11 sociëteit” aangebracht. In de as van de risaliet is op het dak een dakkapel met piron en rondboogvenster geplaatst. In de overige vensterassen zijn op de beletage T-schuifvensters in gestucte, geprofileerde omlijstingen met kuiven en hardstenen dorpels, geplaatst. Op de begane grond bevinden zich eenvoudige, door een middenstijl gedeelde vensters. De zijgevels en de achtergevel zijn opgemetseld in handvorm baksteen. In de achtergevel zijn op de etage T-schuifvensters aangebracht. Tegen deze gevel staat over de gehele breedte een gietijzeren veranda, die correspondeert met het vloerniveau van de beletage. De eenvoudig gedetailleerde gietijzeren kolommen dragen een lessenaardak, belegd met golfplaat. In het interieur leidt een houten trap naar de beletage, waar over de gehele breedte van het gebouw een feestzaal is gesitueerd. Het plafond heeft stucdecoraties. Het sociëteitsgebouw is van algemeen belang. Het heeft cultuurhistorisch belang als voorbeeld van een sociaal-economische en culturele ontwikkeling, namelijk de stichting van gebouwen voor ontspanning door de plaatselijke elite in het bestaande stedelijk weefsel en als voorbeeld van de typologische ontwikkeling van het ontspanningsgebouw. Het heeft architectuurhistorische waarde vanwege de eclectische stijl. Tevens is het waardevol vanwege het bijzondere materiaalgebruik en de ornamentiek. Het object heeft ensemblewaarde als onderdeel van een groter geheel, dat cultuurhistorisch, architectuurhistorisch en stedenbouwkundig van nationaal belang is. Het gebouw is belangrijk vanwege de gaafheid van het ex- en interieur.

Address
Het Kasteeltje 2a, Grave