De St.Gerlachuskerk in Banholt staat op een driehoekig terrein. Dit werd vroeger een ‘’pleij’’ genoemd en gebruikt om ‘s avonds het vee bijeen te drijven en te drinken te geven. Vanaf 1881 wordt elk jaar door de jonkheid (de ongetrouwde mannen uit het dorp) met tientallen versierde trekpaarden de St.Gerlachusden gehaald uit een bos nabij Epen, welke vervolgens door de getrouwde mannen wordt rechtgezet naast de kerk. Banholt hoorde vanouds bij de parochie Mheer, alwaar het gemeenschappelijke kerkgebouw stond. In 1872 moest de kerk van Mheer herbouwd worden en de Banholtenaren wilden dat de nieuwe kerk halverwege Banholt en Mheer zou komen. Dit werd geweigerd door de baron van Mheer. De Banholtenaren besloten uit protest een eigen kerk te bouwen, onafhankelijk van Mheer. De nieuwe kerk werd opgetrokken uit zelfgebakken lemen bakstenen (brikken), gewonnen op de Banneterheide. Een architect werd niet ingeschakeld en de benodigde gelden schonken de dorpelingen. In 1875 kwam het gebouw in eenvoudige, classicistische stijl gereed. Daarom viert Banholt in 2025 uitgebreid het 150-jarig bestaan van de kerk. De afscheiding van Mheer verliep moeizaam; de bisschop, baron en pastoor van Mheer weigerde de kerk van Banholt te erkennen. ’’Gaan ze in Banholt een kerk bouwen? Dat kunnen ze niet. Ze zijn daar immers altijd dronken!’’ Aldus de inwoners van Mheer destijds. Toen ontstond het ‘’Banholter Schisma”, dat tot 1881 duurde. In de kerk werden geen missen gelezen. Uiteindelijk kreeg men hulp van een Oud-Katholieke priester uit Tsjecho-Slowakije, werd de ruzie bijgelegd en werd Banholt een zelfstandig rectoraat. In het kerkgebouw zijn gebrandschilderde ramen met scenes uit het leven van St. Gerlachus, wiens hulp werd ingeroepen bij ziekten onder het vee. De Banholtse kunstschilder Sjef Hutschemakers maakte de prachtige muurschilderingen in lilakleuren. Ook de kerkbanken en beelden schilderde hij lila. De stoere bakstenen toren met zadeldak is een markant punt in het landschap als men het dorp nadert.

Address
Bredeweg 1, Banholt